Bài thơ “Lượm” của Tố Hữu là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất về đề tài thiếu nhi và chiến tranh cách mạng. Bài thơ đã khắc họa thành công hình ảnh cậu bé liên lạc Lượm hồn nhiên, dũng cảm, hy sinh anh dũng khi đang làm nhiệm vụ. Cùng Hiệu sách Minds tìm hiểu về bài thơ này nhé!
Bài thơ Lượm
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca-lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…
– “Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!”
Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
– “Thôi, chào đồng chí!”
Cháu đi xa dần…
Cháu đi đường cháu
Chú lên đường ra
Đến nay tháng sáu
Chợt nghe tin nhà.
Ra thế
Lượm ơi!
Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề “Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo?
Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca-lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng…
Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi!
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng…
Lượm ơi, còn không?
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca-lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…
Đôi nét về tác giả Tố Hữu
Tố Hữu, tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, sinh ngày 4 tháng 10 năm 1920 và mất ngày 9 tháng 12 năm 2002, không chỉ là một nhà thơ lớn của văn học Việt Nam hiện đại mà còn là một chiến sĩ cách mạng kiên trung.
Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của ông gắn liền với những chặng đường lịch sử hào hùng của dân tộc, tạo nên một dấu ấn riêng biệt, đậm chất trữ tình.
Sinh ra trong một gia đình nhà Nho nghèo tại Huế, Tố Hữu sớm tiếp xúc với ca dao, tục ngữ và văn học dân gian, hun đúc nên tâm hồn nhạy cảm và giàu tình yêu quê hương. Năm 1938, ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương, từ đó, ngòi bút của ông trở thành vũ khí sắc bén trên mặt trận văn hóa, cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng của nhân dân.
Phân tích bài thơ Lượm
Bài thơ được chia làm 3 phần:
Phần 1 (Từ đầu đến “cháu đi xa”): Gặp gỡ và làm quen với Lượm, khắc họa chân dung cậu bé hồn nhiên, nhanh nhẹn.
Phần 2 (Từ “Cháu đi đường cháu” đến “bỗng lo lắng”): Lượm trên đường làm nhiệm vụ, hình ảnh dũng cảm, gan dạ.
Phần 3 (Từ “Bỗng lo lắng” đến hết): Lượm hy sinh, nỗi xót thương và sự bất tử của em.
Mạch cảm xúc của bài thơ được dẫn dắt khéo léo, từ niềm vui, sự yêu mến đến nỗi xót xa, tiếc thương và cuối cùng là sự ngợi ca, khẳng định về sự sống mãi của Lượm trong lòng người đọc.
Tính nghệ thuật của bài thơ:
Thể thơ: Bài thơ được viết theo thể bốn chữ, nhịp điệu nhanh, gấp gáp, phù hợp với lứa tuổi thiếu nhi và không khí khẩn trương của chiến tranh.
Ngôn ngữ: Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, giàu tính khẩu ngữ, tạo cảm giác gần gũi, thân thương. Việc sử dụng từ láy (“loắt choắt”, “thoăn thoắt”, “xinh xinh”) tăng thêm vẻ hồn nhiên, đáng yêu cho nhân vật Lượm.
Hình ảnh thơ: Hình ảnh thơ trong sáng, sinh động. Hình ảnh Lượm với “ca lô đội lệch”, “mồm huýt sáo vang”, “như con chim chích” gợi lên sự nhanh nhẹn, tinh nghịch của cậu bé.
Giọng điệu: Giọng thơ thay đổi linh hoạt. Lúc thì trìu mến, yêu thương khi miêu tả Lượm, lúc thì hồi hộp, lo lắng khi kể về nhiệm vụ của Lượm, cuối cùng là nghẹn ngào, xúc động khi Lượm hy sinh.
Nội dung bài thơ Lượm:
Bài thơ ca ngợi lòng dũng cảm, sự hy sinh anh dũng của cậu bé Lượm trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Qua hình ảnh Lượm, Tố Hữu muốn gửi gắm thông điệp về tình yêu quê hương, đất nước, tinh thần chiến đấu bất khuất của dân tộc, đặc biệt là sự đóng góp của thế hệ trẻ. Dù hy sinh, Lượm vẫn sống mãi trong lòng mọi người như một biểu tượng của sự trong sáng, dũng cảm.
“Lượm” là một bài thơ thành công cả về nội dung lẫn nghệ thuật. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh ngây thơ trong sáng, biện pháp tu từ linh hoạt để khắc họa thành công hình ảnh cậu bé Lượm hồn nhiên, dũng cảm.
Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc mà còn là một bài học quý giá về lòng yêu nước, tinh thần cách mạng cho các thế hệ thiếu nhi Việt Nam. Sự thành công của bài thơ còn nằm ở việc tác giả đã khéo léo kết hợp giữa yếu tố hiện thực và lãng mạn, tạo nên sức sống bền bỉ cho tác phẩm qua thời gian.
Xem thêm:
- Đọc và phân tích bài thơ Mùa Xuân Nho Nhỏ – Thanh Hải
- Truyện Kiều Nguyễn Du (Trọn bộ 3254 câu thơ)
- Bài thơ Tiếng gà trưa – Xuân Quỳnh
Vừa rồi Minds đã cùng bạn tìm hiểu bài thơ Lượm của nhà thơ Tố Hữu, hy vọng bạn sẽ thích những chia sẻ vừa rồi. Theo dõi chuyên mục tác giả – tác phẩm của Minds để tìm hiểu thêm nhiều tác phẩm khác nhé!
